He aha kou manaʻo e pili ana i kou ʻike?

396 he aha kou manaʻo e pili ana i kou ʻikeUa helu ʻia e nā poʻe ʻopiʻopiʻi a me nā ʻekologia e like me ka pilikia o ka noʻonoʻo-kino (kekahi puʻuwai kino-kino hoʻi). ʻAʻole ia e pili ana i kahi pilikia o ka hoʻokūkū kaʻa maikaʻi (e like me ka inu ʻana mai ka kīʻaha me ka ʻole o ka hoʻokahe ʻana i kekahi mea ʻole a i ka mea hewa paha i ka wā e pāʻani ana i nā pana). Ma ke ʻano, he nīnau ka pilikino o ko mākou mau kino a ʻo ka noʻonoʻo i ko mākou ʻuhane; i nā huaʻōlelo ʻē, he ʻiʻo maoli paha nā kānaka a i hui pū ʻia ai ke kino a me ka ʻuhane.

ʻOiai ʻaʻole ʻōlelo pololei ka Baibala i ka pilikia noʻonoʻo-kino, loaʻa nā ʻōlelo akaka i kahi ʻaoʻao nonphysical o ke ola kanaka a hoʻokaʻawale (ma ke Kauoha Hou) ma waena o ke kino (kino, ʻiʻo) a me ka ʻuhane (manaʻo, ʻuhane). A ʻoiai ʻaʻole wehewehe ka Baibala i ka pili ʻana o ke kino a me ka ʻuhane a i ʻole ke ʻano o kā lākou launa ʻana, ʻaʻole ia e hoʻokaʻawale i nā mea ʻelua a i ʻole ke hōʻike ʻana iā lākou he mea hoʻololi a ʻaʻole loa e hoʻemi i ka ʻuhane i ke kino. Ke kuhikuhi nei kekahi mau paukū i kahi "ʻuhane" kūʻokoʻa i loko o mākou a me kahi pilina i ka ʻUhane Hemolele e hōʻike ana e hiki iā mākou ke loaʻa kahi pilina pilikino me ke Akua (Romans). 8,16 a 1. Korineto 2,11).

I ka noʻonoʻo ʻana i ka pilikia o ka noʻonoʻo-kino, he mea nui ia e hoʻomaka me kahi aʻo kumu o ka Palapala Hemolele: ʻAʻohe kanaka a ʻaʻole lākou e like me lākou, ma mua o kahi pilina mau me ka transcendent Creator God, all Created. mea a mālama i ko lākou ola. ʻAʻole ola ka hana (me nā kānaka) inā kaʻawale loa ke Akua mai ia mea. ʻAʻole i hoʻokumu ka mea hana iā ia iho a ʻaʻole mālama i kona ola ponoʻī - ʻo ke Akua wale nō ka mea i loko ona (ke ʻōlelo nei ka poʻe theologians ma aneʻi i ka aseity o ke Akua). ʻO ke ola ʻana o nā mea a pau i hana ʻia he makana ia mai ke Akua ola ponoʻī.

Kūʻē i ka hōʻike Baibala, ʻōlelo kekahi he mea ʻē aʻe ke kanaka ma mua o nā mea waiwai. Ke hāpai nei kēia manaʻo i ka nīnau penei: Pehea e hiki ai i kahi mea i ʻike ʻole ʻia e like me ka ʻike kanaka ke ala mai i kahi mea ʻike ʻole e like me ke kino? ʻO kahi nīnau e pili ana: No ke aha i ʻike ʻia ai ka ʻike sensory? Hoʻopuka kēia mau nīnau i nā nīnau hou aʻe inā he hoʻopunipuni wale ka ʻike a i ʻole he ʻāpana (ʻaʻole kino) i pili i ka lolo waiwai, akā pono e hoʻokaʻawale ʻia.

ʻAneʻane ʻae ka poʻe a pau he ʻike ka poʻe (he honua i loko o nā manaʻo me nā kiʻi, nā manaʻo a me nā manaʻo) - ka mea maʻamau i kapa ʻia ʻo ka noʻonoʻo a he mea maoli ia iā mākou e like me ka pono o ka ʻai a me ka hiamoe. Eia naʻe, ʻaʻohe ʻaelike e pili ana i ke ʻano a me ke kumu o ko mākou ʻike / noʻonoʻo. Manaʻo nā mea waiwai ma muli wale nō o ka hana electrochemical o ka lolo kino. ʻO ka poʻe non-materialists (me ka poʻe Kristiano) ʻike iā ia he ʻano mea ʻole i like ʻole me ka lolo kino.

Hāʻule nā ​​manaʻo e pili ana i ka ʻike i ʻelua ʻāpana nui. ʻO ka māhele mua he physicalism (materialism). Ke aʻo nei kēia ʻaʻohe honua ʻuhane ʻike ʻole. ʻO ka ʻāpana ʻē aʻe i kapa ʻia ʻo parallel dualism, e aʻo ana e hiki i ka noʻonoʻo ke loaʻa kahi ʻano kino ʻole a i ʻole kino kino, no laila ʻaʻole hiki ke wehewehe ʻia ma nā ʻōlelo kino maoli. Manaʻo ʻo Parallel dualism i ka lolo a me ka noʻonoʻo e pili ana a hana like - ke ʻeha ka lolo, hiki ke hōʻemi ʻia ka hiki ke noʻonoʻo pono. ʻO ka hopena, pili pū ka launa pū ʻana e noho like ana.

Ma ke ʻano o ka dualism like, hoʻohana ʻia ka huaʻōlelo dualism i ke kanaka e hoʻokaʻawale i waena o ka nānā ʻana a me ka ʻike ʻole ʻia ma waena o ka lolo a me ka noʻonoʻo. ʻO nā kaʻina hana noʻonoʻo noʻonoʻo i hana ʻia i kēlā me kēia kanaka he ʻano pilikino a ʻaʻole hiki ke loaʻa i nā poʻe o waho. Hiki i kekahi ke hoʻopaʻa i ko mākou lima, akā ʻaʻole hiki iā lākou ke ʻike i ko mākou mau manaʻo pilikino (a ʻo ka hapa nui o ka manawa hauʻoli nui mākou i ka hoʻonohonoho ʻana o ke Akua ia ala!). Eia kekahi, ʻaʻole hiki ke hoʻemi ʻia kekahi mau manaʻo kanaka a mākou e aloha ai i loko. Aia nā manaʻo i ke aloha, ka pono, ke kala ʻana, ka hauʻoli, ke aloha, ka manaʻolana, ka nani, ka ʻoiaʻiʻo, ka maikaʻi, ka maluhia, ka hana a ke kanaka a me ke kuleana - hāʻawi kēia i ke kumu a me ke ʻano o ke ola. ʻO ka paukū Baibala e haʻi mai iā mākou no ke Akua mai nā makana maikaʻi a pau (Iakobo 1,17). Hiki i kēia ke wehewehe iā mākou i ke ola ʻana o kēia mau manaʻo a me ka mālama ʻana i ko mākou ʻano kanaka - he mau makana mai ke Akua i ke kanaka?

Ma keʻano he Karistiano, kuhikuhi mākou i nā hana hikiʻole ke huli a me ka mana o ke Akua ma ka honua; ʻo ia hoʻi kāna hana ma o nā mea i hana ʻia (hopena kūlohelohe) a i ʻole, ʻoi aku ka pololei, kāna hana ʻana ma o ka ʻUhane Hemolele. No ka ike ole ia o ka Uhane Hemolele, aole hiki ke anaia kana hana. Akā, aia kāna hana ma ka honua honua. ʻAʻole hiki ke ʻike ʻia kāna mau hana a ʻaʻole hiki ke hoʻemi ʻia i nā kaulahao kumu-hopena hiki ke hoʻomaopopo ʻia. ʻAʻole wale kēia mau hana i ka hana a ke Akua e like me ia, akā ʻo ka Incarnation, ke alahouana, ka piʻi ʻana, ka hoʻouna ʻana o ka ʻUhane Hemolele a me ka hoʻi ʻana mai o Iesu Kristo no ka hoʻopau ʻana i ke aupuni o ke Akua a me ka hoʻokumu ʻana i ka lani hou a ka honua hou.

Ke hoʻi nei i ka pilikia noʻonoʻo-kino, ʻōlelo ka poʻe materialist hiki ke wehewehe ʻia ka noʻonoʻo ma ke kino. Ke wehe nei kēia manaʻo i ka hiki, ʻaʻole naʻe ka mea e pono ai, e hana hou i ka noʻonoʻo. Mai ka wā i hoʻokumu ʻia ai ka huaʻōlelo "Artificial Intelligence" (AI), ua lilo ʻo AI i kumu no ka manaʻolana ma waena o nā mea hoʻomohala kamepiula a me nā mea kākau moʻolelo ʻepekema. I nā makahiki, ua lilo ʻo AI i ʻāpana koʻikoʻi o kā mākou ʻenehana. Hoʻolālā ʻia nā algorithm no nā ʻano mea like ʻole a me nā mīkini, mai ke kelepona hele a hiki i nā kaʻa. Ua holomua ka hoʻomohala ʻana i nā lako polokalamu a me nā lako hana i lanakila ai nā mīkini ma luna o nā kānaka i nā hoʻokolohua pāʻani. I ka makahiki 1997, ua lanakila ke kamepiula IBM Deep Blue i ka poʻokela chess honua ʻo Garry Kasparov. Ua hoʻopiʻi ʻo Kasparov iā IBM no ka hoʻopunipuni a koi aku i ka hoʻopaʻi. Manaʻo wau ʻaʻole i hoʻohuli ʻo IBM, akā ua hoʻoholo lākou ua hana ikaika ka mīkini a hoʻomaha wale iā Deep Blue. Ma 2011, ua hoʻokipa ka Jeoparyuiz hōʻike i kahi pāʻani ma waena o IBM's Watson Computer a me nā mea pāʻani ʻelua ʻo Jeopardy. (Ma mua o ka pane ʻana i nā nīnau, pono nā mea pāʻani e hoʻonohonoho koke i nā nīnau no nā pane i hāʻawi ʻia.) Nalo nā mea pāʻani ma kahi ākea ākea. Hiki iaʻu ke ʻōlelo (a he mea hoʻohenehene wau) ʻaʻole hauʻoli ʻo Watson, nāna i hana e like me ka mea i hoʻolālā ʻia a hoʻolālā ʻia e hana; akā ʻo ka polokalamu AI a me nā mea ʻenekini lako hana. Pono ia e haʻi iā mākou i kekahi mea!

Ua ʻōlelo ka poʻe materialist ʻaʻohe hōʻike empirical e ʻokoʻa a ʻokoʻa ka noʻonoʻo a me ke kino. Ke hoʻopaʻapaʻa nei lākou he ʻano like ka lolo a me ka noʻonoʻo a ʻo ka noʻonoʻo e ala mai i nā kaʻina quantum o ka lolo a i ʻole mai ka paʻakikī o nā kaʻina hana i loko o ka lolo. ʻO kekahi o ka poʻe i kapa ʻia ʻo "atheists huhū", ʻo Daniel Dennett, e hele hou aʻe a ʻōlelo ʻo ia he hoʻopunipuni ka ʻike. Hōʻike ʻo Greg Koukl ka mea noiʻi Karistiano i ka hemahema kumu o ka hoʻopaʻapaʻa a Dennett:

Inā ʻaʻohe ʻike maoli, ʻaʻohe ala e maopopo ai he maʻi hilahila wale nō. Inā makemake ʻia ka ʻike e ʻike i kahi kilokilo, no laila ʻaʻole hiki iā ia ke kuhihewa. Ma ka like like, ka mea hiki ke ʻike i nā honua ʻelua, ka maoli a me ka maʻi maʻi, e ʻike he mau ʻokoʻa ma waena o ka hopena ʻelua, a no ia hiki ke ʻike pono i ka honua illusory. Inā he kuhi hewa ka ʻike holoʻokoʻa, ʻaʻole hiki iā ia ke hoʻomaopopo iā ia e like me kēlā.

ʻAʻole hiki ke ʻike ʻia ka mea immaterial ma o nā ʻano mea (empirical). Hiki ke hoʻoholo ʻia nā mea kūlohelohe wale nō i ʻike ʻia, hiki ke ana, hōʻoia a hiki ke hana hou. Inā he mau mea wale nō e hiki ke hōʻoia ʻia, a laila ʻaʻole hiki ke ola ka mea kū hoʻokahi (ʻaʻole hiki ke hana hou ʻia). A inā ʻo ia ka hihia, a laila, ʻaʻole hiki ke ola ka mōʻaukala i hana ʻia me nā ʻano hanana like ʻole, hiki ʻole ke hana hou ʻia! He mea maʻalahi paha ia, a no kekahi, he wehewehe ʻokoʻa wale nō nā mea i hiki ke ʻike ʻia e kahi ʻano kikoʻī a makemake ʻia. I ka pōkole, ʻaʻohe ala e hōʻoia i ka empirically i hiki ke hōʻoia ʻia / mea waiwai wale nō! He mea kūpono ʻole ka hoʻohaʻahaʻa ʻana i ka ʻoiaʻiʻo a pau i ka mea hiki ke ʻike ʻia e kēia ʻano hana hoʻokahi. Ua kapa ʻia kēia manaʻo he ʻepekema.

He kumuhana nui kēia a ʻo kaʻu wale nō ka mea i kālai ʻia, akā he kumuhana koʻikoʻi hoʻi ia - e ʻike i ka ʻōlelo a Iesu: "Mai makaʻu i ka poʻe pepehi i ke kino, ʻaʻole hiki ke pepehi i ka ʻuhane" (Matthew. 10,28). ʻAʻole ʻo Iesū he mea waiwai - ua wehewehe ʻo ia i ka ʻokoʻa ma waena o ke kino kino (ʻo ia hoʻi ka lolo) a me kahi ʻāpana immaterial o ko mākou ʻano kanaka, ʻo ia ke ʻano o ko mākou ʻano. Ke ʻōlelo mai nei ʻo Iesū iā mākou ʻaʻole e ʻae i ka poʻe e pepehi i ko mākou ʻuhane, ke ʻōlelo nei ʻo ia i ka ʻoiaʻiʻo ʻaʻole pono mākou e ʻae i nā poʻe e hoʻopau i ko mākou manaʻoʻiʻo a me ko mākou hilinaʻi i ke Akua. ʻAʻole hiki iā mākou ke ʻike i ke Akua, akā ʻike mākou a hilinaʻi iā ia a ma o ko mākou ʻike kino ʻole hiki iā mākou ke ʻike a ʻike paha iā ia. ʻO ko mākou manaʻoʻiʻo i ke Akua kahi ʻāpana o kā mākou ʻike ʻike.

Hoʻomanaʻo mai ʻo Iesū iā mākou he ʻāpana koʻikoʻi ko mākou naʻauao o kā mākou haumāna ma ke ʻano he mau haumāna. Hāʻawi ko mākou ʻike iā mākou i ka mana e manaʻoʻiʻo i ke Akua Triune, ka Makua, ke Keiki a me ka ʻUhane Hemolele. He kōkua ia iā mākou e ʻae i ka makana o ka manaʻoʻiʻo; ʻO ka manaʻoʻiʻo "he hilinaʻi paʻa i nā mea i manaʻolana ʻia, ʻaʻole kānalua i nā mea i ʻike ʻole ʻia." (Hebera 11,1). ʻO kā mākou ʻike e hiki ai iā mākou ke ʻike a hilinaʻi i ke Akua ma ke ʻano he mea hana, "e ʻike ua hana ʻia ke ao nei e ka ʻōlelo a ke Akua, i hana ʻia nā mea a pau i ʻike ʻia." (Hebera. 11,3). ʻO ko mākou ʻike e hiki ai iā mākou ke ʻike i ka maluhia, ʻoi aku ka kiʻekiʻe ma mua o nā kumu āpau, e ʻike he aloha ke Akua, e manaʻoʻiʻo iā Iesū ʻo ke Keiki a ke Akua, e manaʻoʻiʻo i ke ola mau loa, e ʻike i ka hauʻoli ʻoiaʻiʻo a e ʻike he aloha maoli mākou. keiki.

E ʻoliʻoli mākou na ke Akua i hāʻawi mai i ka manaʻo e ʻike i ko kākou honua a me ia.

ʻO Joseph Tkach

peresidena
KOMOHANO MUA LOA


PDFHe aha kou manaʻo e pili ana i kou ʻike?