ʻO ka Baibala
Nā puke, nā leka a me ka apocrypha
ʻO ka huaʻōlelo Baibala mai ka Helene a ʻo ia hoʻi nā puke (biblia). Ua maheleia ka "Buke Buke" i ke Kauoha Kahiko a me ke Kauoha Hou. He 39 mau palapala i loko o ke Kauoha Kahiko a me 27 mau palapala ma ke Kauoha Hou a me 11 mau palapala hope loa o ke Kauoha Kahiko - ka mea i kapa ʻia ʻo Apocrypha.
He ʻokoʻa loa nā puke pākahi i ke ʻano, ʻokoʻa lākou i ka laulā a me ke kiko o ka ʻike a me nā hiʻohiʻona stylistic. ʻOi aku ka hana o kekahi ma ke ʻano he mau puke mōʻaukala, kekahi ma ke ʻano he puke kula, ma ke ʻano he mele poetic a me ka wānana, ma ke ʻano o ke kānāwai a i ʻole he leka.
Nā mea o loko o ke Kauoha Kahiko
make Nā puke loio komo i loko o nā puke ʻelima a Mose a haʻi i ka moʻolelo o nā kānaka o ʻIseraʻela mai ko lākou hoʻomaka ʻana a hiki i ko lākou hoʻokuʻu ʻia mai ka kauā ma ʻAigupita. ʻO nā puke ʻē aʻe o ke Kauoha Kahiko e pili ana i ka naʻi aupuni o ka ʻIseraʻela ma Kanaʻana, nā aupuni o ʻIseraʻela a me Iuda, ka lawe pio ʻana o ka ʻIseraʻela a hoʻi lākou mai ka lawe pio ʻana i Babulona. Hiki ke ʻike ʻia nā mele, nā mele a me nā ʻatikala ma ka OT a me nā puke a nā kāula.
make Nā puke moʻolelo hoʻolaʻa iā lākou iho i ka mōʻaukala o ka ʻIseraʻela mai ke komo ʻana i ka ʻāina i hoʻohiki ʻia a hiki i ka kipaku ʻana i ka hoʻi mai ke pio ʻana o Babulona.
make Nā puke a me nā puke mele lawe i ka naʻauao, ʻike a me ka ʻike i kākau ʻia i lalo i nā mottos succinct a me nā ʻōlelo a i ʻole i kahi ʻano lyrical.
I ka Nā puke a ka poʻe kāula pili ia i nā hanana a me nā hana o kēlā manawa, kahi e ʻike ai nā kāula i nā hana a ke Akua a hoʻomaopopo iā lākou i ke ʻano o ka hana a me ka noho ʻana no nā poʻe. ʻO kēia mau leka i hana ʻia ma o nā hihiʻo a me nā hoʻoulu akua, ua kākau ʻia e nā kāula ponoʻī a i ʻole nā haumāna a pēlā i hoʻopaʻa ʻia ai no ka poʻe hope.
Overview o nā ʻike o ke Kauoha Kahiko
ʻO nā puke o ke kānāwai, nā buke ʻelima a Mose.
- 1. Buke a Mose (Genesis)
- 2. Buke a Mose (Exodus)
- 3. Buke a Mose (Leviticus)
- 4. Buke a Mose (Helu)
- 5. Buke a Mose (Deuteronomy)
Nā puke moʻolelo:
- Ka buke a Iosua
- Ka buke a na lunakanawai
- ʻO ka puke a Ruta
- Das 1. Buke a Samuela
- Das 2. Buke a Samuela
- Das 1. Buke o na alii
- Das 2. Buke o na alii
- Nā Buke Chronicle (1. a 2. laina manawa)
- Ka buke a Ezera
- Ka buke a Nehemia
- Ka buke a ʻEsetera
Nā puke aʻo a me nā puke mele:
- Ka Buke a Ioba
- Na Halelu
- Na Huaolelo a Solomona
- Ko Solomona haʻiʻōlelo
- Ka Mele a Solomona
Nā puke wānana:
- ʻIsaia
- Ieremia
- Kanikau
- Ezekiela (Ezekiel)
- Daniel
- Hosea
- Joel
- Amos
- ʻO Obadja
- Iona
- Mika
- Nahum
- ʻO Habakuk
- Zefania
- ʻO Hagai
- Zekaria
- Malaki
Nā ʻike o ke Kauoha Hou
Ua wehewehe ke Kauoha Hou i ke ʻano o ko Iesu ola a make ʻana i ko ke ao nei.
make Nā puke moʻolelo me nā ʻeuanelio ʻehā a me nā Hana a nā lunaʻōlelo e haʻi ai no Iesū Kristo, kāna ʻoihana, kona make a me ke ala hou ʻana. ʻO ka puke o Acts e pili ana i ka hoʻolaha ʻana o ka hoʻomana Kalikiano i ka Emepaea Roma a e pili ana i nā kaiāulu Karistiano mua.
make ʻ Blelo pōkole ua kākau ʻia paha i nā kaiāulu Karistiano e nā lunaʻōlelo ʻokoʻa. ʻO ka hōʻiliʻili nui loa he ʻumikumamākolu mau leka a ka lunaʻōlelo Paul.
I ka ʻO Revelating o ka Johannes pili ia i ka Apocalypse, kahi hōʻike wanana o ka hopena o ka honua, i hui pū ʻia me ka manaʻolana o ka lani hou a me ka honua hou.
Overview o nā ʻike o ke Kauoha Hou
Nā puke moʻolelo
- Nā ʻeuanelio
ʻO Matiu
Markus
Lukas
Johannes
- Na hana a na lunaolelo
ʻ Blelo pōkole
- Ka palapala a Paulo i ko Roma
- ka 1. a 2. Palapala mai Paulo i ko Korineto
- Ka palapala a Paulo i ko Galatia
- Ka palapala a Paulo i ko Epeso
- Ka palapala a Paulo i ko Pilipi
- Ka palapala a Paulo i ko Kolosa
- ka 1. Ka palapala a Paulo i ko Tesalonike
- ka 2. Ka palapala a Paulo i ko Tesalonike
- ka 1. a 2. Episetole mai Paulo ia Timoteo a ia Tito (palapala kahunapule)
- Ka palapala a Paulo ia Pilemona
- ka 1. Leta mai Petero mai
- ka 2. Leta mai Petero mai
- ka 1. Leta mai Iohanana
- ka 2. a 3. Leta mai Iohanana
- ʻO ka leka i ka poʻe Hebera
- ʻO ka leka mai iā James
- ʻO ka leka mai iā Iuda
Puke wānana
- ʻO ka Hōʻike a Ioane (Apocalypse)
Nā palapala i kākau ʻia / apocrypha o ke Kauoha Kahiko
Ua ʻokoʻa ka mana Baibala Katolika a me ka Protestant Protestant i loko o ke Kauoha Kahiko. Aia i loko o ka mana Katolika kekahi mau puke hou aku:
- ʻO Judith
- Tobit
- 1. a 2. Buke a ka poe Makabi
- naauao
- ʻO Iesu Sirach
- Baruka
- Nā mea hou i ka buke a ʻEsetera
- Nā mea hoʻohui i ka buke a Daniʻela
- Pule a Manase
Ua lawe ka hale pule kahiko i ka puke Helene, ka mea i kapa ʻia ʻo Septuagint, ma ke ʻano he kumu. Ua loaʻa nā puke hou aku ma mua o ka puke Hebera kahiko mai Ierusalema mai.
Ua hoʻohana ʻo Martin Luther i ka puke Hebera no kāna unuhi ʻana, no laila ʻaʻole i loaʻa nā puke pili o ka Septuagint. Ua hoʻohui ʻo ia i nā palapala hemolele i kāna unuhi ʻana ʻo "Apocrypha" (ʻoiaʻiʻo: huna, huna).
Punawai: ʻAhahui Baibala Kelemania http://www.die-bibel.de