E hoʻohana i ka makana o ka manawa

hoohana i ka makana o ko kakou manawaMa ka lā 20 o Kepakemapa, hoʻolauleʻa ka poʻe Iudaio i ka makahiki hou, he ʻahaʻaina o nā manaʻo he nui. Hoʻomanaʻo ia i ka hoʻomaka ʻana o ka pōʻai makahiki, hoʻomanaʻo i ka hana ʻana o ʻAdamu lāua ʻo Eva, a hoʻomanaʻo pū i ka hana ʻana o ke ao holoʻokoʻa, ʻo ia hoʻi ka hoʻomaka ʻana o ka manawa. I koʻu heluhelu ʻana e pili ana i ke kumuhana o ka manawa, hoʻomanaʻo wau he nui nā manaʻo o ka manawa. ʻO kekahi ka manawa he waiwai i kaʻana like ʻia e nā piliona kālā a me nā noi. Loaʻa iā mākou he 86.400 kekona i ka lā. Akā ʻoiai ʻaʻole hiki iā mākou ke mālama iā ia (ʻaʻole hiki iā ʻoe ke hoʻonui a hoʻihoʻi i ka manawa), ua kū mai ka nīnau: "Pehea mākou e hoʻohana ai i ka manawa i loaʻa iā mākou?"

ʻO ka waiwai o ka manawa

No kona ʻike ʻana i ka waiwai o ka manawa, ua paipai ʻo Paulo i nā Karistiano e "kūʻai i ka manawa" (Ep. 5,16). Ma mua o ka nānā pono ʻana i ke ʻano o kēia pauku, makemake wau e kaʻana aku iā ʻoe i kahi mele e wehewehe ana i ka waiwai nui o ka manawa:

Hoʻomaopopo i ka waiwai o ka manawa

E ʻike ai i ka waiwai o hoʻokahi makahiki, e noi i kahi haumāna i kūleʻa ʻole i kā lākou hōʻike hope loa.
I ʻike i ka waiwai o hoʻokahi mahina, e nīnau i kahi makuahine i hānau mua i kahi keiki.
No ka ʻike ʻana i ka pono o kahi hebedoma, e nīnau i ka mea hoʻoponopono i kahi nūpepa pule.
I mea e ʻike ai i ka waiwai o kahi hola, e nīnau i nā poʻe aloha e kali nei e ʻike kekahi i kēlā.
E ʻike ai i ka waiwai o kekahi mau minuke, nīnau i kekahi i hala i ko lākou kaʻaahi, kaʻa a i ʻole ka lele.
I kahi e ʻike ai i ka waiwai o kahi kekona, e nīnau i kekahi i pakele i kekahi ulia.
No ka mea e ʻike i ka waiwai o ka millisecond, nīnau i kekahi i lanakila i ke kala kala ma ka ʻOlumepika. ʻAʻole kali ke kali no kekahi.
E hōʻiliʻili i nā manawa a pau āu e loaʻa ai, no ka mea, he mea nui.
Hoʻohele iā ia i kekahi mea kūikawā a lilo ia i mea waiwai.

(ʻAʻohe maopopo)

Pehea ke kūʻai?

Ke lawe nei kēia poem i kahi kikoʻī e pili ana i ka manawa a Paulo i hana like ai ma Epeso 5. ʻElua mau huaʻōlelo i loko o ke Kauoha Hou i unuhi ʻia mai ka Helene mai he kūʻai aku. ʻO ka agorazo kekahi, e pili ana i ke kūʻai ʻana i nā mea ma kahi mākeke maʻamau (agora). ʻO ka mea ʻē aʻe he exagorazo, e pili ana i ke kūʻai ʻana i nā mea ma waho. Hoʻohana ʻo Paulo i ka huaʻōlelo exagorazo ma Eph. 5,15-16 a paipai mai iā mākou: “E makaʻala i ko ʻoukou noho ʻana; mai hana naaupo, aka, e hooikaika i ka naauao. Fakaʻaongaʻi ʻa e faingamālie kotoa pē ke fai lelei ʻi he taimi faingataʻa ko ʻení” [New Life, SMC, 2011]. Ua ʻōlelo ka unuhi ʻo Luther o 1912 "kūʻai i ka manawa." Me he mea lā makemake ʻo Paulo e koi iā mākou e kūʻai i ka manawa ma waho o nā hana mākeke maʻamau.

ʻAʻole mākou i kamaʻāina loa i ka huaʻōlelo "buy out". Ma ka ʻoihana ua hoʻomaopopo ʻia ʻo "kūʻai nele" a i ʻole ke ʻano o ka "uku". Inā ʻaʻole hiki i ke kanaka ke hoʻokaʻa i kāna ʻaiʻē, hiki iā ia ke hana i ka ʻaelike e hoʻolimalima iā ia iho i mau kauā na ka mea a lākou i ʻaiʻē ai a pau ka ʻaiʻē. Hiki ke hoʻopau koke ʻia kā lākou ʻoihana inā uku kekahi i ka ʻaiʻē ma ko lākou wahi. I ka wā i kūʻai ʻia ai ka mea ʻaiʻē ma waho o ka lawelawe ma kēia ʻano, ua ʻike ʻia ke kaʻina hana ʻo "hōʻaiʻē a hoʻouku."

Hiki ke hoʻokūkū ʻia nā waiwai - e like me kā mākou ʻike ma nā hale kūʻai pēpē i kēia lā. Ma ka lima ʻē aʻe, ua ʻōlelo mai ʻo Paul iā mākou e hoʻohana ai a kūʻai i ka manawa. Ma ka ʻaoʻao ʻē aʻe, e pili ana i ka ʻikepili o ke aʻo ʻana o Paulo, ʻike mākou e pono mākou e hahai ma muli o Iesu. ʻ islelo maila ʻo Paulo iā mākou e hoʻomaopopo e pono mākou e noʻonoʻo i ka mea i kūʻai i ka manawa no mākou. ʻAʻole ʻo ia e hoʻonele i ka manawa ma nā mea ʻē aʻe e mālama iā mākou mai ka noʻonoʻo ʻana iā Iesu a me ka hana āna i kono ai e hana.

Aia ma lalo iho ka ʻōlelo no ka Epeso 5,16 mai ka Volume 1 o “Wuest's Word Studies in the Greek New Testament:

"Buy out" mai ka hua'ōlelo Helene exagorazo (ἐξαγοραζω), ʻo ia hoʻi "e kūʻai mai". Ma ka ʻaoʻao waena i hoʻohana ʻia ma ʻaneʻi, ʻo ia ke ʻano "e kūʻai aku iā ʻoe iho a i ʻole no ka waiwai ponoʻī." Ma ke ʻano kiʻi, ʻo ia hoʻi "e hopu i nā manawa āpau no ka hoʻohana naʻauao a hemolele i ka hana maikaʻi," no laila ka ikaika a me ka hana maikaʻi e like me ke ʻano. ʻO ka uku e loaʻa ai iā mākou ka manawa "(Thayer). ʻO ka "manawa" ʻaʻole ia he chronos (χρονος), ʻo ia hoʻi, "manawa e like me ia", akā ʻo kairos (καιρος), "ka manawa e manaʻo ʻia he manawa hoʻolālā, epochal, manawa kūpono a me ka manawa kūpono". ʻAʻole pono kekahi e hoʻoikaika i ka hoʻohana maikaʻi ʻana i ka manawa e like me ia, akā e hoʻohana i nā manawa kūpono e hōʻike ana iā lākou iho.

No ka mea ʻaʻole hiki ke noʻonoʻo ʻia ka manawa ma ke ʻano he waiwai hiki ke kūʻai maoli ʻia, lawe mākou i ka ʻōlelo a Paulo me ka metaphorically, ʻo ia ka mea e ʻōlelo ai e hoʻohana pono mākou i ke kūlana a mākou e ʻike ai iā mākou iho. Ke hana mākou pēlā, e ʻoi aku ka manaʻo o ko mākou manawa a ʻoi aku ka manaʻo, a ʻo ia hoʻi ka "uku."

He manawa hāʻawi ke Akua mai ka manawa

Ma ke ʻano he ʻāpana o kā ke Akua hana, he manawa hāʻawi ka manawa iā mākou. Loaʻa i kekahi mau mea hou aku a loaʻa kekahi i mea liʻiliʻi. Ma muli o ka holomua o ke olakino, nā genetics maikaʻi, a me nā hoʻomaikaʻi a ke Akua, e ola ana ka hapanui o mākou ma kahi o 90 a ʻoi paha ma kahi o 100. Ua lohe koke mākou e pili ana i kahi kāne ma Indonesia i make i ka makahiki 146! He mea ʻole ka nui o ka manawa a ke Akua e hāʻawi mai ai iā mākou, no ka mea ʻo Iesū ka Haku o ka manawa. Ma o ka Hoʻokū ʻana, ua hele mai ke Keiki mau loa a ke Akua mai ka wā pau ʻole i ka manawa. No laila, ʻokoʻa nā ʻike a Iesū i hana i ka manawa ma mua o kā mākou. Ko mākou manawa i hana ʻia ua kaupalena ʻia i ka lōʻihi, ʻoiai ka manawa o ke Akua ma waho o ka hana ʻana he palena ʻole. ʻAʻole i hoʻokaʻawale ʻia ko ke Akua manawa i nā ʻāpana, e like me mākou, i ka wā i hala, i kēia manawa a me ka wā e hiki mai ana. He ʻano ʻokoʻa loa ka manawa o ke Akua - kahi ʻano o ka manawa ʻaʻole hiki iā mākou ke hoʻomaopopo piha. ʻO ka mea hiki iā mākou (a ke) hana ke noho i loko o kā mākou manawa, me ka hilinaʻi paʻa e hālāwai mākou me ka mea nāna i hana a hoʻōla hoʻi i kāna manawa, mau loa.

Mai hoʻohana a holoi ʻole paha i ka manawa

Ke kamaʻilio mākou me ke ʻano hoʻohālikelike o ka manawa a ʻōlelo mākou i nā mea e like me "mai hoʻopau i ka manawa," ke manaʻo nei mākou ma ke ʻano e nalowale ai ka hoʻohana pono ʻana i ko mākou manawa makamae. Hana ʻia kēia ke ʻae mākou i kekahi a i ʻole kekahi mea e lawe i ko mākou manawa no nā mea waiwai ʻole iā mākou. Ua hōʻike ʻia kēia ma ke ʻano, ke ʻano o ka mea a Paulo e makemake ai e ʻōlelo mai iā mākou: "E kūʻai i ka manawa". Ke aʻo mai nei ʻo ia iā mākou ʻaʻole e hoʻohana hewa a hoʻopau i ko mākou manawa i nā ala e hopena ai i kā mākou hāʻawi ʻole ʻana i nā mea waiwai i ke Akua a me mākou nā Karistiano.

Ma kēia pōʻaiapili, no ka mea e pili ana i ka "kūʻai ʻana i ka manawa," pono mākou e hoʻomanaʻo ua hoʻōla mua ʻia ko mākou manawa ma o ke kala ʻana o ke Akua ma o kāna Keiki. A laila hoʻomau mākou e kūʻai i ka manawa ma ka hoʻohana pono ʻana i ko mākou manawa e hāʻawi i kahi pilina ulu me ke Akua a me kekahi. ʻO kēia kūʻai ʻana i ka manawa he makana a ke Akua iā mākou. I ko Paulo makou ma Epeso 5,15 Ke aʻo mai nei ʻo ia iā mākou e "nānā pono i ke ʻano o ko mākou ola ʻana, ʻaʻole me ka naʻauao akā ʻo ka poʻe naʻauao," ke aʻo mai nei ʻo ia iā mākou e hopu i nā manawa a ka manawa e hoʻonani ai i ke Akua.

ʻO kā mākou misionari "ma waena o nā manawa"

Ua hāʻawi mai ke Akua iā mākou i manawa e hele ai ma kona mālamalama, e komo i ka ʻoihana a ka ʻUhane Hemolele me Iesū, e holomua i ka misionari. No ka hana ʻana i kēia, hāʻawi ʻia iā mākou ka "manawa ma waena o nā manawa" o ko Kristo hiki mua a me ka lua. ʻO kā mākou ʻoihana i kēia manawa ʻo ke kōkua ʻana i nā poʻe ʻē aʻe i ka ʻimi ʻana a ʻike i ke Akua a me ke kōkua ʻana iā lākou e ola i ke ola o ka manaʻoʻiʻo a me ke aloha a me ka hilinaʻi ʻoiaʻiʻo i ka hopena ua kūʻai ʻia nā mea a pau o ke Akua, ʻo ia hoʻi ka manawa. ʻO kaʻu pule i loko o GCI mākou e kūʻai ai i ka manawa a ke Akua i hāʻawi mai ai iā mākou ma o ka noho ʻana a me ka haʻi ʻana i ka ʻeuanelio o ka hoʻolauleʻa ʻana o ke Akua ma o Kristo.

Ke mahalo i nā makana a ke Akua no ke ao a mau loa aku.

ʻO Joseph Tkach

peresidena
KOMOHANO MUA LOA


PDFE hoʻohana i ka makana o ko mākou manawa