ʻO ka noho pū me ke Akua

394 cohabitation me ke akuaIm 2. Ua hana ʻo Century AD Marcion i ka manaʻo e hoʻopau i ke Kauoha Kahiko (OT). Ua hōʻuluʻulu ʻo ia i kāna mana ponoʻī o ke Kauoha Hou (NT) me ka hoʻohana ʻana iā Luka a me kekahi o nā episetole a Paulo, akā ua wehe ʻo ia i nā huaʻōlelo a pau mai ka OT no ka mea ua manaʻo ʻo ia ʻaʻole he mea nui ke Akua o ka OT; ʻO ia wale nō ke akua ʻohana o ka ʻIseraʻela. No ka hoʻolaha ʻana i kēia manaʻo, ua kipaku ʻia ʻo Marcion mai ka hale pule. Ua hoʻomaka ka ʻekalesia mua e hōʻuluʻulu i kāna mau palapala hemolele ponoʻī, ʻo ia nā ʻeuanelio ʻehā a me nā palapala a pau a Paulo. Eia kekahi, paʻa ka ʻekalesia i ka OT ma ke ʻano he ʻāpana o ka Baibala, me ka manaʻoʻiʻo ua kōkua kāna ʻike iā mākou e hoʻomaopopo ʻo wai ʻo Iesū a me kāna mea i hana ai no ko mākou ola.

No nā mea he nui, he hewa maoli ka Old Testament - ʻokoʻa loa mai ka NT. ʻAʻole pili nui ka mōʻaukala lōʻihi a me nā kaua he nui me Iesū a i ʻole ola ʻo Kristiano i kēia lā. Ma ka lima ʻē aʻe e nānā pono ai i nā kauoha a me nā kānāwai i ka OT a ma ka ʻaoʻao ʻē aʻe e like me ka mea wehe ʻole ʻo Iesū a me Paul mai o lākou aku. Ma ka lima ʻē aʻe mākou e heluhelu ai e pili ana i ka luda Huda kahiko a ma kekahi ʻaoʻao e pili ana i ka Karistiano.

Aia kekahi mau hoʻomana i manaʻo nui i ka OT ma mua o nā hoʻomana ʻē aʻe; mālama lākou i ka Sābati ma ke ʻano he "lā ʻehiku", mālama i nā kānāwai ʻai o nā mamo a ʻIseraʻela a mālama pū kekahi i nā ʻahaʻaina Iudaio. ʻAʻole heluhelu nā Karistiano ʻē aʻe i ke Kauoha Kahiko a ua like lākou me ka Marcion i ʻōlelo ʻia ma ka hoʻomaka. ʻO kekahi poʻe Kristiano he kūʻē i ka Semitic. ʻO ka mea pōʻino, i ka wā i noho aliʻi ai ka Nazis ma Kelemania, ua kākoʻo ʻia kēia ʻano e nā hale pule. Ua hōʻike ʻia kēia ma ka antipathy i ka OT a me nā Iudaio.

Eia naʻe, aia i loko o ka Palapala Hemolele o ke Kauoha Kahiko nā ʻōlelo e pili ana iā Iesu Kristo (Ioane 5,39; Luka 24,27) a pono mākou e lohe i kā lākou e haʻi mai iā mākou. Hōʻike pū lākou i ke kumu kiʻekiʻe o ke ola kanaka a me ke kumu i hele mai ai ʻo Iesū e hoʻopakele iā mākou. Ke hoike mai nei ke Kauoha Kahiko a me ke Kauoha Hou e makemake ana ke Akua e noho pu me kakou. Mai ka mahinaai o Edena a hiki i Ierusalema Hou, o ko ke Akua manao no kakou e noho like me ia.

Ma ka māla o ʻEdena

Im 1. Hōʻike ka puke a Mose i ka hana ʻana o ke Akua mana loa i ke ao holoʻokoʻa ma ka inoa ʻana i nā mea. I mai la ke Akua, "Eia, a pela io no." Ua hāʻawi ʻo ia i ke kauoha a ua hiki wale. ʻO ka mea like ʻole, hōʻike i kēia 2. mokuna mai ka 1. Buke a Mose e pili ana i ke Akua i haumia i kona mau lima. Hoʻokomo ʻo ia i kāna hana a hana i ke kanaka mai ka honua, kanu i nā kumulāʻau i loko o ka māla a hana i ka hoa kāne na ke kāne.

ʻAʻole kekahi o nā palapala i hāʻawi ʻia i kahi kiʻi holoʻokoʻa o nā mea e hana nei, akā hiki ke ʻike ʻia nā ʻano like ʻole o ke Akua like. ʻOiai loaʻa iā ia ka mana e hana i nā mea āpau ma o kāna ʻōlelo, ua hoʻoholo ʻo ia iho e hoʻopili pilikino i kāna hana kanaka. Ua ʻōlelo ʻo ia iā Adamu, lawe mai i ka holoholona iā ia a hoʻonohonoho i nā mea āpau i mea e leʻaleʻa ai nona ke hoa a puni ona.

ʻOiai kēlā 3. mokuna mai ka 1. Ua haʻi ʻo Mose i kahi hanana pōʻino, akā ua hōʻike ʻia ka makemake nui o ke Akua i nā kānaka. Ma hope o ka hana mua ʻana o ke kanaka, hele ke Akua ma ka māla e like me ka mea maʻamau (Gen 3,8). Ua lawe ke Akua mana loa i ke ʻano o ke kanaka a ua lohe ʻia kona mau wāwae. Hiki iā ia ke ʻike wale ʻia i waho inā makemake ʻo ia, akā ua koho ʻo ia e hālāwai me ke kāne a me ka wahine ma ke ʻano kanaka. Me he mea lā ʻaʻole ia i kāhāhā; Ua hele pinepine ke Akua me lakou ma ka mahinaai a olelo mai ia lakou.

ʻAʻole hiki iā lākou ke makaʻu wale, akā kau ʻo ka makaʻu ma luna o lākou a peʻe lākou. ʻOiai ua hōʻole lākou i kā lākou pilina me ke Akua, ʻaʻole hana ke Akua. Ua hiki iā ia ua hoʻolimalima me ka huhū, ʻaʻole naʻe e hāʻawi i kāna mau mea i hana. ʻAʻohe ʻana o nā uila a i ʻole kekahi ʻano hōʻailona e like me ke huhū akua.

Nīnau ke Akua i ke kāne a me ka wahine i ka mea i hana ʻia a pane mai lāua. A laila wehewehe ʻo ia iā lākou i nā hopena e loaʻa iā lākou i kēia manawa no kā lākou hana. A laila hāʻawi ʻo ia i nā lole (Gen 3,21) a hoʻopaʻa pono ʻaʻole lākou e noho i ko lākou kūlana o ka noho malihini a me ka hilahila mau loa (Gen 3,22-23). Mai ka Genese e aʻo ai mākou i ke kamaʻilio ʻana o ke Akua me Kaina, Noa, ʻAberama, Hagara, ʻAbimeleka a me nā mea ʻē aʻe. ʻO ka mea nui loa iā mākou ka ʻōlelo hoʻohiki a ke Akua i hana ai iā ʻAberahama: "E hoʻonoho wau i kaʻu berita ma waena oʻu a ʻo ʻoe a me kāu poʻe mamo i nā hanauna e hiki mai ana, i berita mau loa" (Genese 1 Cor.7,1-8th). Ua hoʻohiki ke Akua e loaʻa iā ia kahi pilina mau me kona poʻe kānaka.

Koho i kekahi poʻe

He nui ka poʻe i ʻike i nā hiʻohiʻona nui o ka moʻolelo o ka neʻe ʻana o ka poʻe ʻIseraʻela mai ʻAigupita mai: Ua kāhea ke Akua iā Mose, lawe mai i nā ʻino ma luna o ʻAigupita, alakaʻi i ka ʻIseraʻela ma ke Kaiʻula a hiki i ka mauna ʻo Sinai a hāʻawi iā lākou i nā kānāwai he ʻumi ma laila. Hoʻopoina pinepine mākou i ke kumu i hana ai ke Akua i kēia mau mea a pau. Olelo mai la ke Akua ia Mose, "E lawe aku au ia oe iwaena o ko'u poe kanaka, a owau auanei kou Akua." (Exo 6,7). Ua makemake ke Akua e hoʻokumu i kahi pilina pilikino. Ua hana ʻia nā ʻaelike pilikino e like me ka male ʻana i kēlā manawa me nā huaʻōlelo, "E lilo ʻoe i wahine naʻu a ʻo wau hoʻi kāu kāne". Hoʻopaʻa ʻia nā hoʻopono (maʻa mau no nā kumu hoʻoilina) me nā huaʻōlelo, "E lilo ʻoe i keiki naʻu a ʻo wau hoʻi kou makuakāne." I ka wa i olelo aku ai o Mose ia Parao, olelo aku la ia i ke Akua i ka i ana mai, “O Iseraela ka'u makahiapo; a ke kauoha aku nei au iā ʻoe e hoʻokuʻu i kaʻu keiki e hoʻokauwā naʻu." (Exodus 4,22-23). ʻO nā lālā o ka ʻIseraʻela kāna mau keiki - kona ʻohana - i hāʻawi ʻia i nā kuleana hoʻoilina.

Ua hāʻawi ke Akua i kāna poʻe kānaka i berita e hiki ai ke komo pololei iā ia (2. Mose 19,5-6) - akā nīnau nā kānaka iā Mose: "E kamaʻilio mai ʻoe iā mākou, makemake mākou e lohe; aka, mai ae mai ke Akua e olelo mai ia makou, o make makou” (Exodo 2:20,19). E like me ʻAdamu lāua ʻo Eva, ua lanakila ʻo ia e ka makaʻu. Piʻi ʻo Mose i ka mauna no ka loaʻa ʻana o nā ʻōlelo aʻo hou mai ke Akua (Exodus 2 Cor4,19). A laila e hahai i nā mokuna like ʻole o ka halelewa, kona lako, a me nā ʻoihana hoʻomana. Ma waena o kēia mau kikoʻī a pau, ʻaʻole pono mākou e hoʻopoina i ke kumu o ia mau mea: "E hana lākou iaʻu i wahi hoʻāno, i noho ai au me lākou" (Exodus 2 Cor.5,8).

Mai ka mahinaai o Edena mai, ma o na olelo hoopomaikai ia Aberahama, ma ke koho ana i kanaka mai ka noho luhi ana, a hiki i ke ao pau ole, makemake ke Akua e noho pu me kona poe kanaka. ʻO ka halelewa kahi i noho ai ke Akua a hiki i kona poʻe kānaka. Olelo mai la ke Akua ia Mose, "E noho au iwaena o na mamo a Iseraela, a e lilo au i Akua no lakou, i ike lakou owau no Iehova ko lakou Akua, ka mea i lawe mai ia lakou mai ka aina o Aigupita mai, e noho pu me lakou" (Exodo 2).9,45-46th).

I ko ke Akua alakaʻi ʻana iā Iosua, kauoha ʻo ia iā Mose i ka mea e ʻōlelo aku ai iā ia: "ʻO Iēhova kou Akua e hele pū me ʻoe, ʻaʻole ia e hoʻohuli i kona lima, ʻaʻole hoʻi e haʻalele iā ʻoe" (5. Mose 31,6-8th). Ua pili ia olelo hoopomaikai ia kakou i keia la (Hebera 1 Kor3,5). ʻO ia ke kumu i hana ai ke Akua i nā kānaka mai kinohi mai a hoʻouna mai iā Iesu no ko kākou ola: He poʻe kānaka kākou. Makemake ʻo ia e noho pū me mākou.    

na Michael Morrison


PDFʻO ka noho pū me ke Akua