Audio
ʻO waiʻo Iesū ma mua o kona hānauʻiaʻana?
Ua noho ʻo Iesū ma mua o kona lilo ʻana i kanaka? ʻO wai a he aha ʻo Iesū ma mua o kona lilo ʻana i kanaka? ʻO ia anei ke Akua o ke Kauoha Kahiko? I mea e ʻike ai ʻo wai ʻo Iesū, pono mākou e ʻike mua i ke aʻo kumu o ka Trinity. Ke aʻo nei ka Baibala ʻo ke Akua hoʻokahi a hoʻokahi wale nō ia. Hōʻike kēia iā mākou i ka mea a i ʻole ʻo nā mea a Iesu ma mua o kona hoʻokumu ʻana ʻaʻole hiki ke lilo i Akua kaʻawale mai ka Makua mai. ʻOiai ʻo ke Akua hoʻokahi mea, ua ola ʻo ia no ka wā mau loa i ʻekolu mau kānaka like a mau loa a mākou e ʻike ai ka Makua, ke Keiki, a me ka ʻUhane Hemolele. I mea e ʻike ai i ka wehewehe ʻana o ke aʻo Trinity i ke ʻano o ke Akua, pono mākou e hoʻomanaʻo i ka ʻokoʻa ma waena o nā huaʻōlelo a me ke kanaka. Ua haʻi ʻia ka ʻokoʻa penei: Hoʻokahi wale nō ka mea a ke Akua (ʻo ia hoʻi kāna kumu), akā aia ʻekolu i loko o ke kumumanaʻo hoʻokahi o ke Akua, ʻo ia hoʻi nā mea akua ʻekolu - Makua, Keiki a me ʻUhane Hemolele.
ʻO ka mea mākou e kapa ai i ke Akua hoʻokahi, he pilina pili i loko o ia iho mai ka makua a i ke keiki. O ka makuakāne mau ka makua kāne a ke keiki mau ka keiki a ke keiki. A ua ʻānō mau nō ka ʻUhane Hemolele. ʻAʻole i hele mua kekahi kanaka i ke akua, ʻaʻole hoʻi he ʻano haʻahaʻa o ke kanaka i ke ʻano. Ekolu kanaka a pau - ka Makua, ke Keiki a me ka ʻUhane Hemolele - ʻā like i hoʻokahi o ke Akua. ʻO ka ʻōlelo aʻo o ka Trinity, ʻaʻole i hana ʻia ʻo Iesū i kekahi manawa ma mua o kona lilo ʻana i kanaka, akā ua ola ʻo ia no ke Akua mau loa.
No laila aia ʻekolu mau kia o ka ʻike Trinity o ke ʻano o ke Akua. ʻO ka mea mua, hoʻokahi wale nō ke Akua ʻoiaʻiʻo ʻo ia ʻo Yahweh (YHWH) o ke Kauoha Kahiko a i ʻole Theos o ke Kauoha Hou - ka Mea nāna i hana nā mea āpau āpau. ʻO ka pou ʻelua o kēia aʻo ʻana, aia ke Akua i loko o ʻekolu mau poʻe ʻo ka Makua, ke Keiki, a me ka ʻUhane Hemolele. ʻAʻole ka Makua ke Keiki, ʻaʻole ke Keiki ka Makua a me ka ʻUhane Hemolele, a ʻo ka ʻUhane Hemolele ka Makua ʻaʻole hoʻi ke Keiki. ʻ tellslelo mai ke kolu o ke kia iā mākou he ʻokoʻa kēia mau mea ʻekolu (akā ʻaʻole kaʻawale kekahi i kekahi) akā hāʻawi like lākou i hoʻokahi mea akua, ke Akua, a he mau loa lākou, kūlike a me ke ʻano like. No laila he hoʻokahi ke Akua a hoʻokahi i hoʻokahi, akā ʻekolu ʻo ia. Pono mākou e akahele i ka hoʻomaopopo ʻole ʻana i ke kanaka o ke akua i ke ʻano o ke kanaka, kahi kaʻawale o kekahi.
ʻIke ʻia aia kekahi mea e pili ana i ke Akua ma ke ʻano he Trinity i ʻoi aku i ko mākou ʻike kanaka palena. ʻAʻole haʻi mai ka Palapala Hemolele iā mākou pehea e hiki ai i ke Akua hoʻokahi ke noho ma ke ʻano ʻekolu. Hōʻoia wale nō ia. ʻOiaʻiʻo, he mea paʻakikī iā mākou nā kānaka ke hoʻomaopopo pehea e hiki ai i ka Makua a me ke Keiki ke lilo i hoʻokahi. No laila he mea pono e hoʻomanaʻo mākou i ka ʻokoʻa ma waena o ke kanaka a me ke ʻano o ke aʻo ʻana o ka Trinity. ʻLelo mai kēia hoʻokaʻawale iā mākou aia he ʻokoʻa ma waena o ke ala hoʻokahi a ke Akua a me ke ala ʻekolu ʻo ia. Ma ka maʻalahi, hoʻokahi ke Akua i ka nui a ʻekolu i loko o ke kino. Inā mākou e mālama i kēia hoʻokaʻawale i loko o ka noʻonoʻo i ka wā o kā mākou kūkākūkā ʻana, e hōʻalo mākou i ka huikau ʻia e nā mea i ʻike ʻia (akā ʻaʻole maoli) i ka ʻoiaʻiʻo o ka Baibala ʻo ke Akua hoʻokahi i loko o ʻekolu mau mea - Makua, Keiki, a me ʻUhane Hemolele.
ʻO ke ʻano hoʻohālike kino, ʻaʻole naʻe kahi hemahema, alakaʻi iā mākou i kahi ʻike maikaʻi. Hoʻokahi wale nō kukui māmā - nā mālamalama keʻokeʻo. Akā hiki ke hoʻopau i ka mālamalama keʻokeʻo i ʻekolu mau poʻo nui - ʻulaʻula, ʻōmaʻomaʻo a me kaʻulaʻula. ʻAʻole kēlā me kēlā me kēia o nā kala nui heʻokoʻa i nā ʻāpana ʻē aʻe - ua komo lākou i loko o hoʻokahi kukui, ke keʻokeʻo. Hoʻokahi wale nō kukui māmā, kahi e kapa ai mākou i ke kukui keʻokeʻo, akā loaʻa kēia kukui i ʻekolu ʻokoʻa akā ʻaʻole ia e hoʻokaʻawale i nā hiʻohiʻona nui.
Hāʻawi iā ia ka ʻōlelo hoʻākāka ma luna o ke kumu pono o ka Trinity, kahi e hāʻawi iā mākou i ka manaʻo e hoʻomaopopo ai i ka mea a wai o Iesu ma mua o kona lilo ʻana i kanaka. Ke maopopo nei i ka pilina i kū mau i loko o ke Akua hoʻokahi, hiki iā mākou ke hoʻomau i ka pane i ka nīnau no wai ʻo Iesū ma mua o kona lilo ʻana i kanaka a me kāna hānau ʻana.
ʻO ke ʻano mau a me ka mua o Iesū ma ka ʻeuʻeu a Ioane
Aia ka mua o Kristo ma Ioane 1,1-4 wehewehe maopopo. I kinohi ka Logou, a me ke Akua ka Logou, a o ke Akua ka Logou. 1,2 Me ke Akua nō ia i kinohi. 1,3 Ua hana ʻia nā mea a pau e ka mea hoʻokahi, ʻaʻohe mea i hana ʻole ʻia. 1,4 I loko ona ke ola…. ʻO kēia huaʻōlelo a i ʻole logos ma ka ʻōlelo Helene i lilo i kanaka i loko o Iesū. Paukū 14: A lilo ka ʻōlelo i ʻiʻo a noho pū me mākou.
ʻO ka ʻōlelo mau loa, ʻole i hoʻokumu ʻia ʻo ia ke Akua, a ʻo ke ʻano o ke ʻano o ke Akua, me ke Akua i lilo i kanaka. E hoʻomaopopo o ke Akua ka ʻōlelo a lilo i kanaka. ʻAʻole i paʻa ka ʻōlelo, ʻo ia nō, ʻaʻole ia i lilo i ʻōlelo. ʻO ia ka ʻōlelo a me ke Akua mau. Ke pau ʻole o ka ʻōlelo. Hele mau ia.
E like me kā Donald Mcleod i kuhikuhi ai i loko o Ke Kino o Kristo, ua hoʻouna ʻia ʻo ia e like me ka mea i loaʻa, ʻaʻole ʻo ia e hoʻouna ʻia (p. 55). Ke hoʻomau nei ʻo Mcleod: i loko o ke Kauoha Hou, ʻo ka noho ʻana o Iesū kahi hoʻomau o kona noho ʻana ma mua a i ʻole ma ke ʻano he lani. Ua like ka huaʻōlelo i noho pū me mākou me ka hua ʻōlelo me ke Akua. ʻO ka Kristo i loaʻa i ke ʻano o ke kanaka ka mea i noho ma ke ʻano o ke Akua (p. 63). ʻO ia ka ʻōlelo a ke Keiki a ke Akua nāna i lawe i ka ʻiʻo, ʻaʻole ka Makua a i ʻole ka ʻUhane Hemolele.
ʻO Iēhova ea
I loko o ke Kauoha Kahiko, ʻo ka inoa maʻamau i hoʻohana ʻia no ke Akua ʻo ia ʻo Yahweh, no loko mai o ka consonant Hebera ʻo YHWH. ʻO ia ka inoa lāhui ʻIseraʻela no ke Akua, ke ola mau loa, kahi Mea hana nona iho. I ka hala ʻana o ka manawa, ua hoʻomaka ka poʻe Iudaio e ʻike i ka inoa o ke Akua, YHWH, kapu loa e haʻi ʻia. ʻO ka huaʻōlelo Hebera adonai (kuʻu haku), a i ʻole Adonai, ua hoʻohana ʻia ma kahi. ʻO kēia ke kumu, no ka laʻana, ma ka Baibala Lutera hoʻohana ʻia ka huaʻōlelo Lord (i nā leka nui) kahi e hōʻike ai ʻo YHWH i nā palapala Hebera. ʻO IEHOVA ka inoa maʻamau no ke Akua i loaʻa ma ke Kauoha Kahiko - hoʻohana ʻia ma mua o 6800 mau manawa e kuhikuhi iā ia. ʻO kekahi inoa no ke Akua ma ke Kauoha Kahiko ʻo Elohim, ka mea i hoʻohana ʻia ma 2500 mau manawa, e like me ka huaʻōlelo ʻo God the Lord (YHWHElohim).
Nui nā palapala hemolele i loko o ke Kauoha Hou kahi i kuhikuhi ai ka poʻe kākau iā Iesu ma nā ʻōlelo i kākau ʻia e pili ana iā Iēhova ma ke Kauoha Kahiko. He mea maʻamau kēia hana a ka poʻe kākau Kauoha Hou i hiki ʻole iā mākou ke ʻike i ke ʻano. Ma ka hana ʻana i nā palapala hemolele a Iēhova ma luna o Iesū, ua hōʻike kēia mau mea kākau ʻo Iesū ʻo Iēhova, a i ʻole ke Akua i lilo i ʻiʻo. ʻOiaʻiʻo, ʻaʻole mākou e kāhāhā i ka hana ʻana o nā mea kākau i kēia hoʻohālikelike no ka mea ʻo Iesū ponoʻī i ʻōlelo ʻo nā paukū o ke Kauoha Kahiko i kuhikuhi iā ia.4,25-27; 44-47; John 5,39-40; 45-46).
Lesu ka ego Eimi
Ma ka Euanelio a Ioane, olelo mai la o Iesu i kana poe haumana: Ano, e hai aku au ia oukou mamua o ka hiki ana mai, i hiki mai, e manaoio oukou owau no ia (Ioane 1.3,19). ʻO kēia ʻōlelo ʻo wau ʻo ia ka unuhi o ka Helene ego eimi. Loaʻa kēia huaʻōlelo he 24 manawa ma ka ʻEuanelio a Ioane. Ma kahi o ʻehiku o kēia mau ʻōlelo i manaʻo ʻia he ʻoiaʻiʻo, no ka mea, ʻaʻohe o lākou ʻōlelo ʻōlelo e like me John 6,35 Ke hahai nei au i ka berena o ke ola. I kēia mau hihia ʻehiku ʻaʻohe ʻōlelo ʻōlelo a ʻo wau aia ma ka hope o ka ʻōlelo. Hōʻike kēia e hoʻohana ana ʻo Iesū i kēia huaʻōlelo ma ke ʻano he inoa e hōʻike ai ʻo wai ʻo ia. ʻO nā huahelu ʻehiku ʻo Ioane 8,24.28.58; 13,19; 18,5.6 a me 8.
Ke hoʻi mākou i ka Isaia 41,4; 43,10 a me 46,4 hiki iā mākou ke ʻike i ke ʻano o kā Iesu ʻōlelo ʻana iā ia iho he ego eimi (I AM) ma ka ʻEuanelio a Ioane. Ma Isaia 41,4 wahi a ke Akua a i ʻole ʻo Iēhova: ʻO wau nō ka Haku, ka mea mua a ʻo ia mau nō me ka hope. Ma Isaia 43,10 i mai la oia: Owau, owau no ka Haku, a mahope e oleloia mai, O oukou no ko'u poe hoike, wahi a Iehova, a owau no ke Akua (v. 12). Ma Isaia 46,4 ke kuhikuhi nei i ke Akua (Yahweh) iā ia iho ʻo wai wau.
ʻOku fakaʻaongaʻi ʻa e kupuʻi lea faka-Hepelū ko au ʻi he liliu faka-Kalisi ʻo e Tohi Tapú, ko e Septuagint (ʻa ia naʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau ʻAposetoló) ʻi he ʻIsaia 4.1,4; 43,10 a me 46,4 unuhi ʻia me ka huaʻōlelo ego eimi. Me he mea lā ua ʻōlelo ʻo Iesū i nā ʻōlelo I am it ma ke ʻano he kuhikuhi iā ia iho no ka mea pili pono lākou i nā ʻōlelo a ke Akua (Yahweh) e pili ana iā ia iho ma ʻIsaia. ʻOiaʻiʻo, ʻōlelo ʻo Ioane ua ʻōlelo ʻo Iesū he Akua ʻo ia ma ke kino (The passage of John 1,1.14, ka mea i hoʻolauna i ka ʻEuanelio a ʻōlelo i ke Akua a me ka Incarnation o ka ʻōlelo, hoʻomākaukau iā mākou no kēia ʻoiaʻiʻo).
ʻO Johannes 'ego eimi (ʻo wau) ka ʻike ʻana iā Iesū hiki ke piʻi i luna 2. Hiki ke ʻike ʻia ʻo Mose 3, kahi i ʻike ai ke Akua iā ia iho ʻo wau. Ma laila mākou e heluhelu ai: Ua ʻōlelo mai ke Akua [Hebrew elohim] iā Mose, E LALA AU I KA MEA AʻU E LILO [a. Ü. ʻO wau nō wau]. ʻĪ akula, E ʻōlelo aku ʻoe i nā mamo a ʻIseraʻela, ʻO wau nō ka mea nāna au i hoʻouna mai i o ʻoukou lā. (V. 14). Ua ike kakou i ka Euanelio a Ioane i pili pono ai ma waena o Iesu a me Iehova, ka inoa o ke Akua ma ke Kauoha Kahiko. Akā, pono mākou e hoʻomaopopo ʻaʻole hoʻohālikelike ʻo Ioane iā Iesū me ka Makua (ʻaʻole hoʻi i nā ʻEuanelio ʻē aʻe). No ka laʻana, pule ʻo Iesū i ka Makua (Ioane 17,1-15). ʻIke ʻo Ioane he ʻokoʻa ke Keiki me ka Makua - a ʻike pū ʻo ia he ʻokoʻa lāua ʻelua me ka ʻUhane Hemolele (Ioane 1.4,15.17.25; 15,26). No ka mea, ʻo kēia, ʻo ka ʻike ʻana o Ioane iā Iesu ʻo ke Akua a ʻo Iēhova paha (ke manaʻo mākou i kāna inoa Hebera, Old Testament inoa) he ʻōlelo Trinitarian o ke ʻano o ke Akua.
E hele hou kākou i kēia no ka mea he mea nui ia. Ua haʻi hou ʻo Ioane i ka ʻike ʻana o Iesū iā ia iho ʻo wau ʻo ia o ke Kauoha Kahiko. No ka mea, hoʻokahi wale nō Akua a ʻo Ioane i hoʻomaopopo i kēia, hiki iā mākou ke hoʻoholo i ʻelua mau kānaka i hui pū i ke ʻano hoʻokahi o ke Akua (ua ʻike mākou he ʻokoʻa ʻo Iesū, ke Keiki a ke Akua, me ka Makua). Me ka ʻUhane Hemolele, i kūkākūkā pū ʻia e Ioane ma nā mokuna 14-17, loaʻa iā mākou ke kumu no ka Trinity. No ka wehe ʻana i kekahi kānalua e pili ana i ka ʻike ʻana o Ioane iā Iesū me Iēhova, hiki iā mākou ke kuhikuhi iā John 12,37-41 ʻōlelo ma kahi e ʻōlelo ai:
A ina ua hana oia i keia mau hoailona imua o ko lakou mau maka, aole lakou i manaoio ia ia, 12,38 Ua hoʻokō kēia i ka ʻōlelo a ke kāula ʻo ʻIsaia, āna i ʻōlelo ai: "E ka Haku, ʻo wai ka mea i manaʻoʻiʻo i kā mākou ʻōlelo? A ia wai i hoikeia mai ai ka lima o ka Haku? 12,39 No ia mea i hiki ole ai ia lakou ke manaoio, no ka mea, ua olelo hou mai o Isaia: «12,40 Ua makapo oia i ko lakou mau maka, a hoopaakiki i ko lakou mau naau i ike ole lakou me ko lakou mau maka, a hoomaopopo hoi me ko lakou naau, a e hoohuliia mai, a na'u no e kokua ia lakou. 12,41 Ua ʻōlelo ʻo ʻIsaia i kēia, no ka mea, ua ʻike ʻo ia i kona nani, a ua ʻōlelo ʻo ia nona. ʻO nā ʻōlelo a John i hoʻohana ai ma luna o ka Isaia 53,1 a 6,10. Ua ʻōlelo mua ke kāula i kēia mau ʻōlelo e pili ana iā Iēhova. Ua ʻōlelo ʻo Ioane, ʻo ka mea a ʻIsaia i ʻike maoli ai, ʻo ia ka nani o Iesū a ʻo kāna ʻōlelo ʻana no ia. No ka mea, o ka lunaolelo Ioane, o Iesu ka Haku ma ke kino; Ma mua o kona hānau ʻana, ua ʻike ʻia ʻo ia ʻo Iēhova.
ʻO Iesū ka Haku o ke Kauoha Hou
Hoʻomaka ʻo Mareko i kāna ʻeuanelio ma ka ʻōlelo ʻana ʻo ia ka ʻeuanelio a Iesu Kristo, ke Keiki a ke Akua "(Mark 1,1). A laila ua ʻōlelo ʻo ia mai Malaki 3,1 a me Isaia 40,3 penei: E like me ka mea i palapala ʻia e ke kāula ʻo ʻIsaia, "Eia hoʻi, ke hoʻouna aku nei au i kaʻu ʻelele ma mua ou, nāna e hoʻomākaukau i kou ala." «1,3 He leo keia o ka mea haiolelo ma ka waonahele: E hoomakaukau i ke alanui no Iehova, e hoopololei i kona ala! ». ʻOiaʻiʻo, ʻo ka Haku ma ʻIsaia 40,3 ʻo Iēhova, ka inoa o ke Akua ola o ka ʻIseraʻela.
E like me ka mea i hōʻike ʻia ma luna, ua ʻōlelo ʻo Markus i ka hapa mua o Malaki 3,1: Aia hoi, e hoouna aku ana au i ka'u elele nana e hoomakaukau i ke alanui mamua o'u (o Ioane Bapetite ka elele). Eia ka olelo hou ma Malaki: A hiki koke aku kakou i kona luakini, ka Haku a oukou e imi nei; a o ka anela o ka berita a oukou i makemake ai, aia hoi, e hele mai ana ia. ʻO ka Haku, ʻoiaʻiʻo, ʻo Iēhova. Ma ka ʻōlelo ʻana i ka hapa mua o kēia paukū, hōʻike ʻo Mareko ʻo Iesū ka hoʻokō o ka mea a Malaki i ʻōlelo ai no Iēhova. Ua haʻi ʻo Mareko i ka ʻeuanelio, ʻo ia ka mea i hele mai ʻo Iēhova ka Haku ma ke ʻano he ʻelele o ka berita. Akā, wahi a Mareko, ʻo Iēhova ʻo Iesū, ka Haku.
Mai ka Roma mai 10,9-10 maopopo iā mākou ke ʻōlelo nei ka poʻe Kristiano ʻo Iesū ka Haku. ʻO ka pōʻaiapili a hiki i ka paukū 13 ke hōʻike maopopo nei ʻo Iesū ka Haku ka mea e kāhea aku ai nā kānaka a pau i mea e ola ai. Ua ʻōlelo ʻo Paulo iā Joel 2,32e hoʻoikaika i kēia manaʻo: ʻO nā mea a pau e kāhea aku i ka inoa o ka Haku e ola ia (v. 13). Inā ʻo ʻoe ʻo Joel 2,32 i ka heluhelu ʻana, hiki iā ʻoe ke ʻike ua haʻi ʻo Iesū mai kēia pauku. Akā, ʻōlelo ka paukū o ke Kauoha Kahiko, hiki mai ke ola i ka poʻe a pau e kāhea aku i ka inoa ʻo Iēhova - ka inoa Akua no ke Akua. No Paulo, ʻoiaʻiʻo, ʻo Iesū kā mākou e hea aku ai e ola.
Ma Pilipi 2,9-11 He inoa ko Iesu ma luna o nā inoa a pau, i kūlou ai nā kuli a pau ma kona inoa, a e hoʻohiki nā ʻōlelo a pau ʻo Iesū Kristo ka Haku. Hoʻokumu ʻo Paulo i kēia ʻōlelo ma ka Isaia 43,23kahi e heluhelu ai kakou: Ua hoohiki au ia'u iho, a ua puka mai ka pono mai loko mai o ko'u waha, he olelo e mau ai: E kukuli mai na kuli a pau ia'u, a e hoohiki na elelo a pau, a e olelo mai, Ma ka Haku ko'u pono a me ka ikaika. Ma ka pōʻaiapili o ke Kauoha Kahiko ʻo Iēhova kēia, ke Akua o ka ʻIseraʻela e ʻōlelo ana nona iho. ʻO ia ka Haku nāna i ʻōlelo: ʻAʻohe akua ʻē aʻe, ʻo wau wale nō.
Akā ʻaʻole i hoʻokaʻulua ʻo Paul i ka ʻōlelo ʻana e kūlou nā kuli a pau iā Iesū a e hōʻoia nā elelo āpau iā ia. ʻOiai ʻo Paul wale nō ka mea e hilinaʻi ai i ke Akua hoʻokahi, pono ia e hoʻohālikelike iā Iesū me Iēhova. No laila e nīnau paha kekahi i ka nīnau: Inā ʻo Iesū ʻo Iesū, ma hea ka Makua ma ke Kauoha Kahiko? ʻO ka ʻoiaʻiʻo e like me ko mākou ʻike Trinitari o ke Akua, ʻo ka Makua a me ke Keiki ʻo Yahua no ka mea hoʻokahi lāua Akua (e like me ka ʻUhane Hemolele). ʻO nā kānaka ʻekolu a pau o ke akua - Makua, Keiki a me ʻUhane Hemolele - kaʻana like i hoʻokahi mea akua a hoʻokahi inoa akua, i kapa ʻia ʻo God, theos a i ʻole Yahwā.
ʻO ka leka i ka Hebera e hoʻopili iā Iesu i ka Haku
ʻO kekahi o nā ʻōlelo maopopo loa a Iesu i hui pū ai me Iēhova, ke Akua o ke Kauoha Kahiko, ʻo ia ka Hebera 1, ʻoi aku ka pauku 8-1.2. Ua akaka mai na pauku mua o ka mokuna 1 o Iesu Kristo, ke Keiki a ke Akua, ke kumuhana (v. 2). Ua hana ke Akua i ke ao nei [ke ao holoʻokoʻa] ma o ke Keiki a hoʻolilo iā ia i hoʻoilina ma luna o nā mea a pau (v. 2). ʻO ke Keiki ka hōʻike o kona nani a me ke ʻano o kona ʻano (v. 3). Hāpai ʻo ia i nā mea a pau me kāna ʻōlelo ikaika (v. 3).
A laila heluhelu mākou i nā mea aʻe i nā paukū 8-12:
Aka, mai ke Keiki mai: "E ke Akua, ua mau kou nohoalii ia ao aku ia ao aku, a o ke kookoo alii o ka pono, oia ke kookoo alii o kou aupuni. 1,9 Ua makemake oe i ka hoopono, a ua inaina i ka pono ole; No laila, e ke Akua, ua poni kou Akua iā ʻoe me ka ʻaila o ka ʻoliʻoli e like me kou ʻano iho. 1,10 A: "Nau, e ka Haku, i hookumu i ka honua i kinohou, a o ka lani ka hana a kou mau lima. 1,11 E hala lakou, e noho oe. E elemakule lakou a pau me he lole la; 1,12 a e owili oe ia lakou me he aahu la, e hoololiia lakou me he kapa la. Akā, ua like ʻoe a ʻaʻole e pau kou mau makahiki. ʻO ka mea mua a mākou e hoʻomaopopo ai, ʻo ka mea ma ka Hebera 1 e hele mai ana mai nā mele. ʻO ka pauku ʻelua o ke koho ʻia mai ka Halelu 102,5-7 mau huaʻōlelo. ʻO kēia pauku o ka Halelu, he kuhikuhi maopopo ia iā Iēhova, ke Akua o ke Kauoha Kahiko, ka mea nāna i hana i nā mea a pau. ʻOiaʻiʻo, ʻo ka Salamo 102 holoʻokoʻa e pili ana iā Iēhova. Akā naʻe, pili ka Letter to Hebrew i kēia mea iā Iesu. Hoʻokahi wale nō hopena: ʻO Iesu ke Akua a i ʻole ʻo Iēhova.
E nānā i nā huaʻōlelo i ka italics o luna. Hoike aku lakou, ua kapaia ke Keiki, o Iesu Kristo, he Akua a he Haku ma Hebera 1. Ua ʻike mākou ua pili ka pilina o Iēhova me ka mea i ʻōlelo ʻia, i ke Akua, kou Akua. No laila, ʻo ke addressee a me nā addressee he Akua. Pehea lā e lilo ai i ke Akua hoʻokahi? ʻO ka pane, ʻoiaʻiʻo, e waiho ana i kā mākou kuleana Trinitarian. ʻO ke kupuna ke Akua a ʻo ke keiki ke Akua. He ʻelua o lākou ʻekolu mau kānaka, ke Akua, a me ke Akua paha ma ka ʻōlelo Hebera.
I Hebera 1, hōʻike ʻia ʻo Iesū ma ke ʻano he mea hana a mea kākoʻo i ke ao holoʻokoʻa. Noho mau ʻo ia (v. 12), a i ʻole maʻalahi, ʻo ia hoʻi, ʻo kona ʻano mau loa. ʻO Iesū ke kiʻi kikoʻī o ke kumu o ke Akua (v. 3). No laila ʻo ia nō ke Akua. ʻAʻole ia he mea kupanaha i hiki i ka mea kākau o ka Hebera ke lawe i nā ʻāpana e wehewehe ai i ke Akua (Yah) a pili iā Iesū. James White, kau iā ia i The Forgotten Trinity ma nā ʻaoʻao 133-134:
ʻO ka mea kākau o ka Letter i nā Hebera, ʻaʻole ia e pale i ka lawe ʻana mai i kēia leka mai ke lekater Hiki paha iā ia ke lawe i kahi ʻāpana i pili iā Iēhova a laila pili kēlā me ke Keiki a ke Akua, ʻo Iesū Kristo? He manao ia aole lakou i ike i ka pilikia e hana i ko lakou manao ana, no ka mea, ua manao lakou he incarnation a ke keiki.
Ka mua o Iesū i loko o nā kākau a Peter
E nānā kākou i kekahi laʻana o ka hoʻohālikelike ʻana o ke Kauoha Hou iā Iesū me Iēhova, ka Haku a i ʻole ke Akua o ke Kauoha Kahiko. Ua kapa aku ka lunaolelo o Petero ia Iesu, ka pohaku ola, i hooleia e na kanaka, aka, ua waeia mai e ke Akua.1. Petrus 2,4). No ka hōʻike ʻana ʻo Iesū kēia pōhaku ola, ʻōlelo ʻo ia i nā paukū ʻekolu mai ka Palapala Hemolele:
« Aia hoi, ke waiho nei au i pohaku kihi i waeia ma Ziona; a o ka mea manaoio ia ia, aole ia e hilahila. 2,7 Ano, no oukou ka poe manaoio, he mea waiwai ia; aka, no ka poe hoomaloka, "oia ka pohaku a ka poe kukulu hale i haalele ai, a lilo hoi i pohaku kihi; 2,8 he kuia a he pohaku hoonaukiuki »; Ua hina lākou iā ia no ka mea ʻaʻole lākou i manaʻoʻiʻo i ka ʻōlelo, ʻo ia ka mea i manaʻo ʻia e lākou (1. Petrus 2,6-8th).
ʻO nā hua'ōlelo mai ka Isaia 28,16, Halelu 118,22 a me Isaia 8,14. Ma nā hihia a pau e pili ana nā ʻōlelo i ka Haku, a i ʻole Iēhova, i loko o kā lākou ʻatikala Kahiko. Pela no, ma Isaia 8,14 O Iehova, ka mea i olelo mai, Aka, e hui pu me ka Haku o na kaua; e hoʻokuʻu i kou makaʻu a me ka weliweli. 8,14 E lilo ia i lua a me ka mea e hina ai, a me ka pohaku e hoohihia ai i na hale elua o ka Iseraela, i pahele a me na kaula no na kamaaina o Ierusalema. 8,13-14th).
No Peter, a me nā mea kākau ʻē aʻe o ke Kauoha Hou, e hoʻohālikelike ʻia ʻo Iesū me ka Haku o ke Kauoha Kahiko - ʻo Iēhova, ke Akua o ka ʻIseraʻela. Ua ʻōlelo ʻo Paulo ma Roma 8,32-33 ʻIsaia hoʻi 8,14e hoike mai o Iesu ka mea e hina ai ka poe Iudaio hoomaloka.
hōʻuluʻulu manaʻo
No nā mea kākau o ke Kauoha Hou, ʻo Iēhova, ka pōhaku o ka ʻIseraʻela, ua lilo ke kanaka iā Iesu, ka pōhaku o ka Ekalesia. E like me kā Paulo ʻōlelo ʻana e pili ana i ke Akua o ka ʻIseraʻela: ʻAi, ua ʻai pū lākou, a ʻai wale lākou a pau i ka ʻona ʻuhane. no ka mea, ua inu lākou i ka ʻuhane ma muli o lākou; aka, o ka pohaku ka Mesia.
Paul Kroll
